Ben jij een organisatorische duizendpoot met gevoel voor cijfers én oog voor detail? Het ABC Architectuurcentrum Haarlem zoekt een Coördinator Facilitaire en Financiële Zaken die ons team komt versterken.

Zie onze vacature en klik hier

Op maandag 8 december 2025 organiseert het ABC Architectuurcentrum Haarlem voor een aantal ruimtelijk ontwerpers, onderzoekers, stadsarchitecten, gemeentelijke en provinciale opdrachtgevers, woningcoöperaties en geïnteresseerde betrokkenen en bewoners een bijeenkomst over de impact van ontwerpend onderzoek. Centrale vraag op deze bijeenkomst is: Hoe gebruiken we ontwerpend onderzoek om complexe uitdagingen inzichtelijk te maken en te vertalen naar maatschappelijk gedragen ruimtelijke oplossingen en effectief beleid?

De jury van de Lieven de Key Penning 2025 maakte op dinsdagavond 18 november de winnaars bekend van de penning en de publieksprijs 2025. Het thema voor deze Haarlemse stadsprijs voor architectuur was dit jaar ‘Monumentenzorg, Erfgoed & Hergebruik’. Dennis van Veen (VAN VEEN, architectuur en erfgoed) kreeg voor de restauratie van de Bakenessertoren uit handen van juryvoorzitter Floor Roduner (wethouder RO) de Lieven de Key Penning uitgereikt. De publieksprijs met de daarbij behorende trofee ging naar het Stedelijk Gymnasium door BRIQUE architecten dat 798 stemmen kreeg van de maar liefst 3.503 uitgebrachte stemmen. 
De uitreikingen vonden plaats tijdens een bijzonder feestelijke avond in Het Schoter Scholengemeenschap. Voorafgaand aan de uitreikingen sprak Wilma Kempinga (Stichting Mevrouw Meijer) de traditionele Lieven de Key Lezing uit.

In het kader van het Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp (ARO) ontving Stichting Coördinatie Lokale Architectuurinitiatieven (CoLA) dit jaar de opdracht van het Ministerie van VRO om in heel Nederland maatschappelijke dialogen te organiseren rondom bestaand zogenoemd 'Ontwerpend Onderzoek' dat in opdracht van het Rijk is verricht (Handreikingen, Stel dat-Verkenningen, NOVEX, Young Innovators, Open Oproepen, etc). Het ABC Architectuurcentrum Haarlem is samen met het Amsterdamse Arcam coördinator van de maatschappelijke dialogen die in het landsdeel Noordwest Nederland (Noord-Holland, Flevoland, Utrecht) binnenkort georganiseerd gaan worden.

In memoriam Piet Roos

Afgelopen week bereikte ons het trieste bericht dat Piet Roos op 95-jarige leeftijd is overleden. Piet stond zo’n 37 jaar geleden aan de wieg van het ABC. Samen met Bart Uittenhout nam hij toen namelijk het initiatief om het Architectuur en Bouwhistorisch Centrum op te richten. Piet was werkzaam bij de afdeling stadsontwikkeling van de gemeente Haarlem en bovendien secretaris van de zogenoemde ‘Schoonheidscommissie’. Hij en Bart merkten dat ook deze stad - geïnspireerd door het vlak daarvoor opgerichte Arcam in Amsterdam - behoefte had om over bouwplannen te praten, architectuur te bediscussiëren én om exposities hierover te kunnen zien. Het voormalige Elisabeth Gasthuis stond in die tijd leeg en als een soort anti-kraak namen Piet en Bart rond de kerstdagen in 1988 hun intrek in het pand aan Groot Heiligland 47. Met onder meer grote stedenbouwkundige maquettes en stoelen vulden zij de ruimten. En hiermee legden zij de basis voor het architectuurcentrum dat het ABC Architectuurcentrum Haarlem nu nog steeds is: een levendig podium en platform waar van alles wat met architectuur en onze leefomgeving te maken heeft, wordt gedeeld door middel van exposities, lezingen, gesprekken, excursies, kinderworkshops etc. Als ABC gaan wij door op die weg en daarmee zullen we heel goed voor het trotse ‘kindje’ van Piet blijven zorgen. Dat zijn wij aan hem verplicht.

Mede namens het ABC-bestuur, medewerkers en vrijwilligers
Gabriël Verheggen, directeur

(Foto uit begin 1989 met Piet Roos (r) en Bart Uittenhout voor het pand Groot Heiligland 47 waar het ABC nu nog steeds gevestigd is. Herkomst foto: Noord Hollands Archief)

Het college van burgemeester en wethouders benoemt per 1 mei voor een periode van drie jaar landschapsarchitect Hanneke Kijne tot stadsarchitect van Haarlem. Met deze benoeming zorgt het college voor een onafhankelijke adviseur voor strategische ruimtelijke vraagstukken, om bij te dragen aan een toekomstbestendig Haarlem met de omgevingsvisie als leidraad. 

Voor het nieuwste nummer van Stadswerk, het magazine voor professionals op het gebied van de leefomgeving, is ABC-directeur Gabriël Verheggen geïnterviewd. Hij gaat onder meer in op het belang van de architectuurcentra in Nederland, het netwerk CoLA, het project MooiNL en hij pleit ervoor dat gemeenten plannen eerder zouden moeten delen... zie link-pdf hieronder.

Onder de naam 'Architectuur Overal' werken diverse Nederlandse architectuurorganisaties - waaronder BNA, Nieuwe Instituut en stichting CoLA waarbij onder meer alle architectuurcentra zijn aangesloten - samen aan een bredere zichtbaarheid van architecten en ontwerpers, om zo een betere aansluiting te maken met politiek en maatschappij. In aanloop naar de zogenoemde 'Woontop' die vandaag 11 december plaatsvindt, heeft 'Architectuur Overal' dinsdag een brief aan minister Mona Keijzer gestuurd. Daarin houden zij een pleidooi voor een duurzame langetermijnvisie op de woonopgave met daarin een sleutelrol voor ontwerpers. 'Alleen door zorgvuldig te ontwerpen kunnen betaalbaarheid, leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit goed integreren.'

 

De jury van de Lieven de Key Penning 2024 maakte op dinsdagavond 19 november de winnaars bekend van de penning en de publieksprijs 2024. Het thema van dit jaar was ‘Stedenbouw, Openbare Ruimte & Groen’. Buro Sant en Co., bureau voor landschapsarchitectuur uit Den Haag, kreeg voor het ontwerp van het Schoterbos uit handen van juryvoorzitter Floor Roduner (wethouder RO) de Lieven de Key Penning uitgereikt. De publieksprijs ging naar Groener Haarlem dat in totaal 868 stemmen van de in totaal uitgebrachte 2.354 stemmen kreeg. De trofee behorend bij de publieksprijs werd uitgereikt door architect Martijn de Visser, die vorig jaar deze prijs in de wacht sleepte voor zijn ontwerp van het Rudolf Steiner College. De uitreikingen vonden plaats tijdens een feestelijke avond in datzelfde Rudolf Steiner College. Voorafgaand aan de uitreikingen sprak Maike van Stiphout (DS landschapsarchitecten) de Lieven de Key Lezing uit. 

Nederland staat voor grote ruimtelijke opgaven: van woningbouw, tot energietransitie en het inspelen op klimaatverandering. Veel opgaven vragen om ruimte. Vanuit programma Mooi Nederland, een initiatief van het Ministerie BZK, wordt intensief gewerkt aan deze opgaven. Ruimtelijke kwaliteit is daarbij het hoogste doel van de aanpak die het programma hanteert en ontwerpend onderzoek de leidende methode. Samen met ontwerpers en ruimtelijke ordening-partners in heel Nederland worden zowel wenkende toekomstperspectieven (2050 en 2100) als concrete handreikingen op gebiedsniveau (richting 2030) ontwikkeld. Deze vormen tevens straks bouwstenen voor de nieuwe Nota Ruimte. Om in totaal acht handreikingen verder uit te werken en lokaal te toetsen gaan verschillende architectuurcentra door heel Nederland de komende maanden projecten uitvoeren. Ook het ABC doet hieraan mee en richt zich daarbij met een project in Schalkwijk (Boerhaavewijk) op de handreiking 'Transformatie Naoorlogse wijken' (zie onderstaand pdf).